Το πλέον πολυσύνθετο έργο είναι αυτό με το τρίγωνο (μέσα καλοκαιριού 1996). Είναι ισόπλευρο (μήκος πλευράς 49 εκ., ύψος 42,5) και διαιρείται σε 144 τριγωνίδια (αν λάβουμε υπόψη ότι το καθένα όπως είναι σκαμμένο διαιρείται σε 3 ακόμη τριγωνίδια, ο αριθμός τους ανεβαίνει σε 432). Όμως δεν είναι όλα ορατά, αφού σκεπάζονται από ένα κύκλο που έχει εγγεγραμμένο χρυσό παραλληλόγραμμο "κάδρο" (162 επί 100 χιλ.) με σχηματική παράσταση ενός ιχθύος μέσα του. Γύρω από τον κύκλο έχουν μείνει άσκαφα 6 τριγωνίδια που υποδηλώνουν την ύπαρξη ενός εξάκτινου αστέρα που κρύβεται από πίσω. Επίσης μέσα στον κύκλο και πίσω από το κάδρο διακρίνονται οι κορυφές ενός επτάκτινου αστέρα. Ανά έξι τα τριγωνίδια σχηματίζουν εξάκτινο αστέρα, όμως λόγω των προηγούμενων σχημάτων που καλύπτουν μέρος τους, και τριών άσκαφων τριγωνιδίων κοντά σε κάθε κορυφή του τριγώνου, μόνο έξι εξάκτινοι είναι πλήρεις.

Υπάρχουν δύο πανομοιότυποι σταυροί σκαλισμένοι σε ελλειπτικό φόντο (βλ. και εδώ). Ο πρώτος (μέσα καλοκαιριού 1996) είναι απομονωμένος, ο δεύτερος (φθινόπωρο 1996) βρίσκεται στην ίδια επιφάνεια με τη σπείρα και την αριστερή παλάμη. Είναι προφανής η πρόθεση να έχουν οι βραχίονες σχέση χρυσής τομής (99 επί 63 χιλ.), όμως είναι δύσκολο να είναι ακριβής η μέτρηση σε τόσο μικρές διαστάσεις.

Ο μοναχικός είναι στα δεξιά.

Τέτοιου τύπου σταυρός (patte, με "πέλμα") υπάρχει στα ερείπια της Φραγκοκλησιάς στο Βαγιάτι.

Στον ίδιο χώρο με το Φ, το κλειδί, την επιγραφή «ΚΑΙ ΔΙΑΦΘΕΙΡΑΙ...» και την ημερομηνία 25/8/1984, βρίσκεται ημιτελής εξάκτινος αστέρας εγγεγραμμένος σε κύκλο (διάμετρος 32 εκ., μέσα καλοκαιριού 1997).

Εκεί λαξεύτηκε και το τελευταίο από τα γνωστά ανάγλυφα: ένα κλειδί (μήκος 47 εκ., άνοιξη 1998), που έχει πενταγωνική λαβή και αντίστοιχη "τρύπα", και φέρει τα γράμματα ΑΩ με πεντάκτινο αστέρα ανάμεσά τους. Τα "δόντια" του (σε στιλ κλειδιού ασφαλείας) μοιάζουν με δύο Ε πλάτη με πλάτη. Το περίγραμμα του φόντου θυμίζει διαγώνιο 8, το σύμβολο του απείρου, ή κλεψύδρα (όπως το βλέπω εγώ).

Όπως είπαμε στο κεφάλαιο Αναρριχητές και "Βουντού", το 1985 κρεμάστηκαν διαδοχικά από το πευκάκι κάτω από την επιγραφή ΣΕΠ Σ4 τα γράμματα Α και Ω. Στις αρχές Ιουλίου 1988 γράφτηκε με μαύρη μπογιά ΑΩ ψηλά πάνω από την είσοδο της Σπηλιάς, δεξιά από τη θέση της τελευταίας κούκλας, σε ένα σημείο όπου μπορείς να κατέβεις χωρίς σκοινί.

Αριστερά, η επιγραφή. Δεξιά, το κρεμασμένο Ωμέγα και στην ένθετη το 'Αλφα.

Δε διατηρήθηκε επί πολύ, μάλλον επειδή το χρώμα δεν ήταν ανεξίτηλο (εν αντιθέσει με την επιγραφή ΝΙΚΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ 5/3/89, που γράφτηκε συνεχόμενα στα δεξιά του ΑΩ).[34] Και πάλι μας παραπέμπει στην Αποκάλυψη:

 

«Εγώ ειμι  το Α και το Ω, λέγει Κύριος ο Θεός, ο ων και ο ην και ο ερχόμενος, ο παντοκράτωρ» (Αποκ. α΄ 8), «Εγώ το Α και το Ω, η αρχή και το τέλος» (Αποκ. κα΄ 6), «Εγώ το Α και το Ω, ο πρώτος και ο έσχατος, αρχή και τέλος» (Αποκ. κβ΄ 13)

 

Στο κεφάλαιο Αναρριχητές και "Βουντού" είπαμε και για ένα παλαιό χάραγμα που θυμίζει Ψ (~80 χιλ., τέλη δεκαετίας '70) με μια οριζόντια γραμμή να τέμνει τις τρεις κάθετες.

Ένα άτεχνο ημιτελές βέλος που φωτογραφία του δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα iranon,

(βλ.: https://www.iranon.gr/PENTELI/PENTELI2caddendum.htm#partc),

πράγματι είναι αναρριχητικής προέλευσης (όπως και κάποιο άλλο χαραγμένο κάπου στο βουνό), οπότε δεν εμπίπτει στην ενδιαφέρουσα κατηγορία των λαξευμάτων.

Στην ένθετη το δεύτερο μικρό βέλος.

Στα τέλη Απριλίου 1995 είδα έξω από τη Σπηλιά σκαλισμένη τη λέξη ΞΟΡΚΙ μέσα σε κύκλο. Παρόλο που είχα σημειώσει την πέτρα ως "ριζιμιά" (προφανώς με την έννοια της βαθιά θαμμένης, αφού πρόκειται για μπάζωμα), δεν κατόρθωσα να την ξαναβρώ. Ούτε θυμήθηκα ποτέ να ρωτήσω τον Α.Σ. που άνοιξε την ομώνυμη διαδρομή (1/9/94), αν την ονόμασε έτσι εξαιτίας της επιγραφής ή κάποιος αναρριχητής τη σκάλισε εκ των υστέρων.

Μια επιγραφή, που οπωσδήποτε δεν ανήκει στις συνηθισμένες επιγραφές των επισκεπτών, αλλά και διαφέρει από όσες παρουσιάσαμε, είναι η εξής: HATE, MY SOUL (κατά λέξη: μίσησε, ψυχή μου).

Περίεργο είναι ότι το U δεν είναι κεφαλαίο όπως τα άλλα γράμματα αλλά πεζό u. Δεν είναι σκαλισμένη· μάλλον είναι "χτυπημένη". Την πρόσεξα στις 28/7/84 και διατηρείται αξιοθαύμαστα. Δεν μπόρεσα να βρω τη φράση σε κάποιο κείμενο, παρότι έψαξα και τα άπαντα του Σαίξπηρ, επειδή μου θύμιζε το στιλ του. Οπωσδήποτε φαίνεται να έχει λόγια προέλευση, και αυτός που την έγραψε πρέπει να ήταν καλλιεργημένος.

'Αλλη μια αξιομνημόνευτη επιγραφή, που μάλλον είναι παλαιά, πιθανώς του 19ου αι., είναι η σε κυριλλική γραφή: НЯЗЬ ПВЖАР.

Την έθεσα υπ' όψιν ανθρώπων με γνώση της ρωσικής και της βουλγαρικής, αλλά δεν μπόρεσαν να βγάλουν νόημα. Μάλλον πρόκειται για όνομα Ρώσου ευγενή, γιατί ο Δ.Τ. το 2005 υπέθεσε πως η πρώτη λέξη πρέπει να διαβαστεί ως (К)НЯЗЬ, δηλαδή «Πρίγκηψ».

Αλλά εκτός της έκτασης που ορίζεται από τον πρώτο πεντάκτινο, την επιγραφή ΝΕ ΩΠΗ και την περιοχή της Σπηλιάς, η οποία έκταση περιλαμβάνει όλα όσα αναφέραμε (με μοναδική εξαίρεση ένα πεντάκτινο αστέρα), υπάρχουν και μερικά άλλα ευρήματα. Ορισμένα θα μπορούσαν να αποδοθούν στους ίδιους ανθρώπους, όπως ο όγκος (στο λατομείο Φίλιππα −λ21 κατά το τοπογραφικό διάγραμμα Κορρέ−, όπου είχε στήσει το τριβείο ο Περράκης) με επιπεδωμένη την άνω επιφάνεια (φθινόπωρο 2000), στο στάδιο του οδοντωτού εργαλείου που λέγεται ντισλίδικο, και αρχή γωνιάσματος (με το ίδιο εργαλείο).[35]

Σε υψόμετρο 891 μ. υπάρχει σκαλισμένος ακανόνιστος οκτάκτινος αστέρας (άνοιξη 1994) πάνω σε βράχο αποσπασμένο από σύγχρονο λατομείο.

Επίσης κοντά στο Νυμφαίο (αρχές 1993) βρίσκεται μεγάλος ημίεργος σταυρός (υποθέτω, αφού υπάρχει σκαμμένο το κάθετο τμήμα, αλλά από το οριζόντιο μόνο ο αριστερός βραχίονας (και αυτός απλώς σημαδεμένος), με διαστάσεις 101 επί 64 εκ. (το πλάτος κάθε σκέλους είναι 9 εκ.).

Τα ίχνη που άφησε το χοντρό βελόνι (ή πικούνι;) μαρτυρούν πολύ έμπειρο τεχνίτη σε ξεχόντρισμα, και μάλλον ήταν λατόμος. Επειδή κάποια σημεία που ο κρυσταλλικός ιστός έχει καταστραφεί σε βάθος από το εργαλείο έχουν αρχίσει να μαυρίζουν, πρέπει να λαξεύτηκε το νωρίτερο πριν από τρεις δεκαετίες.

Πέρα από τους Ασώματους, σε βράχο που αποτελούσε το ΒΔ τοίχο "γύφτικου", εν μέσω πλήθους επιγραφών (ονόματα βοσκών και πιθανώς λατόμων με ημερομηνίες από 1932 ως 1963) υπάρχει χαραγμένη πεντάλφα (2/4/06), με σκαμμένο μόνο το πεντάγωνο που σχηματίστηκε στο κέντρο.

Στις 27/5/96, όταν δηλαδή είχα πρωτομπεί σ' αυτό το καλύβι, η βλάστηση ήταν πυκνή και η βούτα του σιδερά γεμάτη νερό, με αποτέλεσμα να μου επιτεθεί σύννεφο κουνουπιών τρέποντάς με σε φυγή, ενώ είχα προλάβει να δω μόνο κάποια καλλιγραφικά ονόματα. Υποθέτω, λοιπόν, πως υπήρχε και ο ημιτελής  πιθανώς πεντάκτινος, αλλά...[36]

Αυτά έχω καταγράψει,[37] και παρά τα όσα λέγονται και γράφονται για μετακινήσεις συμβόλων, για περιοδικές εξαφανίσεις κι επανεμφανίσεις [38] ή εμφανίσεις κάποιων ήδη πεπαλαιωμένων (!) εκεί όπου δεν υπήρχε τίποτε, δυστυχώς καμία περίπτωση δεν έχει κάτι το ανεξήγητο. Όλες οι μαρτυρίες οφείλονται στην ανεπάρκεια των παρατηρητών, που ως άνθρωποι υπόκεινται σε όλες τις αδυναμίες του είδους μας.[39] Όμως, δεδομένου πως αρκετά ανακαλύφθηκαν εντελώς συμπτωματικά σε απίθανα σημεία, είναι σχεδόν βέβαιο πως υπάρχουν και άλλα που δεν έχουν επισημανθεί ακόμη.[40]

Υπάρχει λοιπόν ένα πλήθος σχημάτων, παραστάσεων, επιγραφών.[41] Αναμφισβήτητα όμως το κατεξοχήν σύμβολο στα σύγχρονα λαξεύματα της Πεντέλης είναι το πεντάγωνο: 5 μικροί διάσπαρτοι πεντάκτινοι, ένας στην πενταγωνική λαβή του κλειδιού, το πεντάγωνο που περιβάλλει τη λεκάνη, το πεντάγωνο εκ των τριών πολυγώνων δίπλα στην επιγραφή ΝΕ ΩΠΗ, συν αυτό του "γύφτικου", το τόσο απομακρυσμένο από τα υπόλοιπα.

Δεν ξέρω ποια σκοπιμότητα είναι πίσω από την τόσο συχνή εμφάνιση του πεντάγωνου. Όμως τι γίνεται με αυτό που φτιάχτηκε από μόνο του; (βλ. κεφ. Αξιοσημείωτα φαινόμενα ή πλάνες;)

Εδώ δεν έχουμε προϊόν ανθρώπινης πρόθεσης. Κατά τη γνώμη μου σχηματίστηκε όταν αυτή η πλάκα χωρίστηκε από το υπόλοιπο πέτρωμα, του οποίου ένα μέρος (το πεντάγωνο) δεν αποκολλήθηκε. Από ένα άπειρο πλήθος ακανόνιστων σχημάτων τι πιθανότητες είχε να σχηματιστεί το οπωσδήποτε "δύσκολο" πεντάγωνο; Δεν είναι πολύ περίεργη σύμπτωση με τα πολλά πενταγωνικά λαξεύματα;

Η εντύπωση που μου έκανε ήταν ισχυρότερη από κάθε σκαλισμένο σύμβολο. Όπως είπαμε, συνήθως όταν βλέπουμε κάποιο όνειρο πιστεύουμε πως είμαστε στην καθημερινή μας πραγματικότητα της εγρήγορσης. Κάποιες φορές όμως συμβαίνει κάτι πολύ αλλόκοτο, η προσοχή μας εστιάζεται και λέμε: «Πώς είναι δυνατόν; Μόνο στα όνειρα συμβαίνουν αυτά!» Και τότε μπορεί να συνειδητοποιήσουμε πως ονειρευόμαστε, και κατά κανόνα ξυπνάμε. Αυτή την αίσθηση μου θύμισε. Το πεντάγωνο, λοιπόν, που είδα ξαφνικά μπροστά μου με ταρακούνησε αρκετά, όμως δεν "ξύπνησα".

Αναμφισβήτητα η απροσδόκητη θέαση ενός ανάγλυφου είναι δυνατόν να προκαλέσει εσωτερική μετακίνηση, άρα και λίγο ως πολύ τροποποίηση στην αντίληψη της πραγματικότητας. Και αυτό συμβαίνει, επειδή το λάξευμα είναι κάτι αφύσικο (δε βρίσκεται π.χ. σε ένα αστικό περιβάλλον αλλά στην ερημιά), είναι παράταιρο, δεν ταιριάζει με τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις μας, και προκαλεί μικρό σοκ. Επιπλέον, τα σύμβολα δεν αφορούν μόνο εκείνους που τα σκάλισαν, γιατί ο χαρακτήρας των περισσοτέρων λαξευμάτων είναι υπερπροσωπικός. Πιθανώς, έτσι εξηγείται η εμμονή ορισμένων (συγκαταλέγομαι) να βρουν όλα τα λαξεύματα και να έρθουν σε επαφή με τους ανθρώπους που τα κατασκεύασαν. Το διαδίκτυο βρίθει αποκαλυπτικών αναφορών για την ισχυρή εντύπωση που αποκόμισαν ορισμένοι από τα σύμβολα, και την επιθυμία τους για περαιτέρω (εμπιστευτικές) πληροφορίες.

Όσον αφορά εμένα, μετά την πρώτη μου εντύπωση (που ομολογώ πως με προβληματίζει λίγο, αφού δε με συγκίνησαν περισσότερο από τα απλά αρχαία λατομικά ίχνη), γεννήθηκε η παρόρμηση να φτιάξω κι εγώ κάτι. Δυστυχώς −για διάφορους λόγους, με κυριότερο την έλλειψη κάθε κλίσης προς τις εικαστικές τέχνες−, δεν έχω πραγματοποιήσει αυτή την επιθυμία.[42] Απορώ όμως, μετά τη δημοσιότητα, πώς δεν παρουσιάστηκαν νέα έργα από ανθρώπους με τις απαιτούμενες ικανότητες. Διότι από ανάλογες περιπτώσεις (όπως τα κρεμάσματα κούκλας, οι ανασκαφές στη Σπηλιά ή οι διανοίξεις περασμάτων σε σπηλαιοβάραθρα) είναι αναμενόμενο κάποιοι να "ομολογήσουν" την πατρότητα των λαξευμάτων, άλλοι να υποδείξουν τους κατασκευαστές που τάχα γνωρίζουν, ή άλλοι να μιμηθούν τα υπάρχοντα με τρόπο που να συγχέονται τα μεν με τα δε. Ίσως να είναι ακόμη πολύ νωρίς. (Εκτός κι αν αυτό έχει ήδη συμβεί).

Φαντάζομαι ότι σε παλαιότερες εποχές τα ανάγλυφα θα αργούσαν πολύ να γίνουν ευρέως γνωστά. Όμως, μετά το θόρυβο του 1990 με το νέο εργοτάξιο το ενδιαφέρον (που δεν είχε ποτέ σβήσει εντελώς) αναθερμάνθηκε και οδήγησε παλαιούς και νέους και πάλι στην Πεντέλη. Η εύρεση των πρώτων συμβόλων συνέτεινε στην περαιτέρω αύξηση των επισκέψεων. Έτσι, ήδη στην εκπομπή του ο Μπαλάνος (22/1 και 13/7/95) έδειξε τη δεξιά παλάμη, τα δύο Φ, τη μαντάλα και την επιγραφή «Και διαφθείραι τους διαφθείραντας την γην». Και ό,τι παρουσιαστεί από την τηλεόραση γίνεται γνωστό σε τόσο μεγάλο αριθμό ανθρώπων, που έκτοτε αναρωτιέμαι μήπως τα μεταγενέστερα έργα, που είναι πολύ καλύτερης ποιότητας από τα παλαιότερα, δεν ανήκουν στους αρχικούς κατασκευαστές αλλά σε συνεχιστές που ζήλωσαν τη "δόξα" τους. (Εκτός κι αν οι πρώτοι έκαναν εντωμεταξύ σχετικά μαθήματα).

Όπως και να 'χει, στο Πέρα από το Αίνιγμα της Πεντέλης (φθινόπωρο 2004), ο Μπαλάνος γράφει τη γνώμη του (βλ. σ. 292-303), και έχει φωτογραφίες από το μεγάλο διπλό πέλεκυ, την αριστερή παλάμη, το τρίγωνο με το ψάρι, τον εξάκτινο αστέρα με κάτι σαν σταυρό μέσα του, και την επιγραφή «Εκάς οι βέβηλοι». Επίσης, σε αρκετές ιστοσελίδες είχαν ήδη δημοσιευτεί (και δημοσιεύονται συνεχώς) φωτογραφίες των σκαλισμάτων (ορισμένα από αυτά έχουν παρουσιαστεί κατά καιρούς και σε σχετικά περιοδικά [43]). Όμως μοναδική σχεδόν πλήρης παρουσίαση και διεξοδική μελέτη τους υπάρχει στην ιστοσελίδα Τα σκαλισμένα σύμβολα της Πεντέλης − μέρη Α΄, Β΄, Γ΄ (https://www.iranon.gr/PENTELI/PENTELI2addendum.htm).

Υπάρχει η γενική εντύπωση ότι τα έργα είναι «επιμελώς κρυμμένα» σε χώρους απόμερους, άρα ποιος ξέρει ποια μυστική οργάνωση έκανε τελετές, και τα τοιαύτα. Μου είναι δύσκολο να φανταστώ τον οποιονδήποτε ήθελε να σκαλίσει κάτι, για οποιονδήποτε λόγο, να διαλέξει ένα πολυσύχναστο σημείο ώστε να τον ενοχλεί ο κάθε περαστικός.[44] Στην πιο ήσυχη περιοχή όπου λαξεύτηκαν, οι κατάλληλες επιφάνειες βρίσκονταν μέσα σε μικρά παλαιά, ή και αρχαία, λατομεία κι επομένως αναγκαστικά μη ορατές από τους δρόμους (υπήρχε και το δάσος τότε).

Η γνώμη μου είναι ότι δεν έχουν καμία σχέση με τελετές οποιουδήποτε είδους. Αυτό το στηρίζω στο γεγονός ότι ουδέποτε βρήκα το παραμικρό ίχνος στα πολλά σημεία όπου βρίσκονται [βλ. εδώ, σημ. 51].[45] Επιπλέον, ποια οργανωμένη ομάδα θα έφτιαχνε ναό με διασκορπισμένα τα αρχιτεκτονικά του μέλη; Αλλά γνωρίζοντας πώς λειτουργεί το πράγμα, δεν αποκλείω καθόλου να διαβάσει κάποιος τα προηγούμενα και να φροντίσει να μας δώσει "αδιάσειστα" στοιχεία για τελετουργίες. Πρέπει λοιπόν να εξετάζεται το κάθε στοιχείο με γνώμονα το πότε παρατηρήθηκε: σε ανύποπτη εποχή ή κατόπιν σχετικού θορύβου;

Επομένως, (παρά τα όσα περί του αντιθέτου ακούγονται) επαναλαμβάνω ότι δε βλέπω τελετουργίες διαφόρων ομάδων που ταυτόχρονα σκάλισαν και τα σύμβολά τους. Ακόμη κι αν κάποτε συνέβη ή θα συμβεί στο μέλλον διεξαγωγή αναμφισβήτητης τελετής, προφανώς θα είναι μεταγενέστεροι χρήστες.[46] Οι κατασκευαστές πρέπει να ήταν διάφορα άτομα και ο καθένας ίσως εξέφρασε στην πέτρα στιγμιότυπα από την εσωτερική πορεία του. Αλλιώς, τι νόημα έχει η διασπορά των λαξευμάτων; Μόνο για να μας κάνουν να ψάχνουμε όλο το βουνό;

Επειδή ποτέ δεν πίστεψα πως αυτά τα έργα είναι δυνατόν να διατηρηθούν, μακάρι να ήταν πιο απρόσιτα, διότι έτσι θα είχαν περισσότερες πιθανότητες να διασωθούν. Αυτοί που χαίρονται να καταστρέφουν πληθύνονται· ειδικά τώρα, μετά τη δημοσιότητα, υπάρχει ένας λόγος παραπάνω. Με όσα λέγονται η μοίρα τους είναι να μην προλάβουν να παλιώσουν. "Χριστιανοί" τα καταστρέφουν ως σατανιστικά και αντιχριστιανοί τα καταστρέφουν ως χριστιανικά! Οι δε καταστροφείς των πάντων τα καταστρέφουν αδιακρίτως, αφού ακόμη κι αν ο Πραξιτέλης έφτιαχνε σήμερα τον Ερμή του στην Πεντέλη σε λίγες ημέρες θα έβρισκε τα συντρίμμια του, πριν προλάβει κάποιος συλλέκτης να τον αρπάξει.[47]

Γιατί χριστιανικά σύμβολα θεωρούνται μαγικά και σατανιστικά; Διότι η άγνοια, η βλακεία και η προκατάληψη βασιλεύουν! Ποιος σκέφτεται ότι τα αρχετυπικά σύμβολα (κι όχι τα επινοημένα) μεταφέρουν πληροφορίες που δεν υπάρχει τρόπος να μεταδοθούν αλλιώς;

Όσον αφορά την ταυτότητα αυτών που τα σκάλισαν (γιατί εμφανώς δεν έχουν γίνει όλα από το ίδιο χέρι), ίσως πρέπει να αναζητηθεί σε χώρους όπου μπορεί κάποιος να μάθει την τεχνική. Γλύπτες καλλιτέχνες μάλλον δεν είναι (εκτός ίσως από αυτόν που έφτιαξε το πρόσωπο το Φεβρουάριο 1996).[48] Θα μπορούσαν να προέρχονται από κύκλους λαϊκών μαστόρων (όμως μάλλον δεν υπάρχουν πια κι έχουν αντικατασταθεί από καλλιτέχνες) ή μαρμαράδων που φτιάχνουν επιτάφιες πλάκες [49] (όμως και αυτοί πλέον σπανίως χρησιμοποιούν παραδοσιακές μεθόδους αλλά τα μνημεία δουλεύονται με παντογράφο ή αμμοβολή), οπότε πιθανότατα να είναι και εντελώς αυτοδίδακτοι.[50]

Οπωσδήποτε όμως δεν είναι τόσο "ανήκουστοι" παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα. Ένας φίλος μού είπε ότι το φθινόπωρο 2004 άκουσε κάποιον να σκαλίζει. Κατευθύνθηκε με προφύλαξη προς το μέρος των χτυπημάτων, αλλά −πριν πλησιάσει ακόμη− πάτησε κι έσπασε με θόρυβο ξερόκλαδο. Αμέσως τα χτυπήματα σταμάτησαν. Δεν είχε χρόνο για να περιμένει και έφυγε. (Όμως, μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί τίποτε νέο στην περιοχή).

Επίσης στις 25/8/05 μου διηγήθηκε επιτόπου κάποιος Π. ότι πριν από 3 χρόνια είχε ακούσει να σκαλίζουν ψηλά στο βουνό. Γυρνώντας ύστερα από μιάμιση ώρα το σκάλισμα συνεχιζόταν. Ενώ είχε την επιθυμία να πάει και να δει, τελικά ένιωσε περίεργα κι αποφάσισε να φύγει. Πήγα στο σημείο που μου υπέδειξε, αλλά δε βρήκα τίποτε. Καταλήξαμε ότι μάλλον άκουγε τα χτυπήματα από ανάκλαση και η πηγή τους βρισκόταν αλλού.

Θα ρωτήσετε: «Καλά, δεν τους έχει δει κανείς τελικά; Μόνο τους έχουν ακούσει;» Όχι, βέβαια· υπάρχουν μαρτυρίες παράνομου νταμαρτζή, βοσκού και 2 πληρωμάτων περιπολικών, που όλοι είδαν κάποιον να σκαλίζει και μάλιστα αντάλλαξαν και μερικές κουβέντες (πλην του νταμαρτζή, που κι αυτός δεν ήθελε γνωριμίες). Όμως, τι άλλο; Δεν έχουν ούτε όνομα ούτε διεύθυνση ούτε την απάντηση γιατί σκάλιζε − περισσότερο επειδή δεν τους ενδιέφερε. Ο βοσκός και το ένα πλήρωμα περιγράφουν μάλλον τον ίδιο σωματώδη άντρα μεταξύ 40 και 45 χρόνων (το 1996).[51] Οι άλλοι αστυνομικοί (το 1995) περιγράφουν διαφορετικό άνθρωπο, νεότερο, χωρίς κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό (μάλιστα, μη ενημερωμένοι περί των "σατανιστικών", προσδιόρισαν απλώς τον πεντάκτινο ως «κάτι σαν το σήμα της Chrysler»). Υποθέτω πως και άλλοι έχουν δει κάποιους επί τω έργω.

Όπως στις 18/4/04 στο λατομικό πάρκο Αλούλα (βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της Πεντέλης), εγώ και η Μ.Μ. είδαμε κάποιον νεαρό να πηγαίνει στην απομονωμένη θέση όπου μόλις είχαμε γευματίσει. Λόγω σύντομης βροχής δεν απομακρυνθήκαμε αρκετά, αλλά περιμέναμε κάτω από πεύκο στην πλαγιά. Αυτός νόμισε πως είχαμε φύγει κι έπιασε δουλειά. Τον ακούσαμε λοιπόν που άρχισε να σκαλίζει. Όπως και άλλοι μάρτυρες δεν πήγαμε να κατασκοπεύσουμε, όχι βέβαια γιατί είχαμε κανένα πρόβλημα, απλώς από διακριτικότητα. Φυσικά δεν μπορούσαμε (λόγω ηλικίας) να του αποδώσουμε κανένα από τα γνωστά λαξεύματα. Ύστερα από 7 μήνες, που πήγα να ρίξω μια ματιά, δεν μπόρεσα να βρω κάποιο ίχνος. Όμως δεν έμεινα ικανοποιημένος. Όταν ξαναπήγαμε στις 18/9/05, ήμουν αποφασισμένος να βρω τι έκανε. Αυτή τη φορά είχα υπόψη μου και την περίπτωση να μην σκάλιζε. Έτσι, βρήκα αμέσως πως είχε καρφώσει βύσματα για να δέσει σκοινί και να κατέβει σε σπηλαιοβάραθρο (που μέχρι τότε δε γνώριζα)!

Προσοχή λοιπόν, γιατί το λάθος είναι πολύ εύκολο. Ο ήχος είναι ακριβώς ο ίδιος: σφυρί που χτυπάει σε μέταλλο. Υπάρχει όμως μια διαφορά, αρκεί να ξέρει κανείς πού να εστιάσει την προσοχή του. Όταν κάποιος καρφώνει κοίλο βύσμα, κάθε λίγες σφυριές πρέπει να σηκώνει απ' το βράχο το εργαλείο και να το χτυπάει στον αέρα για να βγει το υλικό που έχει σφηνώσει μέσα στο βύσμα. Έτσι ο ήχος αλλάζει, γίνεται πιο καμπανιστός και η νότα που βγάζει ψηλώνει.

Έχω τη γνώμη πως η δραστηριότητα αυτή έλαβε τέλος (τουλάχιστον στη γνωστή περιοχή) κυρίως εξαιτίας της πυρκαγιάς του 1998. Όχι μόνο κάποιος που θα σκάλιζε θα ήταν ορατός από μακριά, αλλά και θα έπρεπε να δουλεύει ημέρες με βαριά συννεφιά ή νύχτες, αφού η προοπτική παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο μάλλον θα ήταν αποτρεπτική. (Εκτός κι αν είναι όλα συμπτώσεις, κι η εξήγηση είναι άλλη, π.χ. η ηλικία και η σωματική κατάσταση να μην επιτρέπουν τέτοιες δραστηριότητες − ή και να μη ζουν πια).[52] Το βέβαιο είναι πως από τότε δεν εμφανίστηκε νέο λάξευμα, ενώ παραμένουν αδούλευτα και τα ημίεργα. Τα όσα μεταγενέστερα έχω συναντήσει σε άλλες περιοχές του βουνού ανήκουν είτε στις κατηγορίες που αναφέραμε στην αρχή του κεφαλαίου είτε είναι αδιευκρίνιστα.

Εσχάτως, είχα την πληροφορία ότι κάτοικος της Παλαιάς Πεντέλης έχει παραδεχτεί σε στενό κύκλο πως αυτός έχει σκαλίσει τα σύμβολα. Όμως, επειδή υπάρχει κάτι κραυγαλέο (δεν το διευκρινίζω, γιατί θα τον αποκαλύψω), διατηρώ επιφυλάξεις και περιμένω αποδείξεις.

Αν λοιπόν η ταυτότητα παραμένει άγνωστη, το προφίλ τους όμως διαγράφεται αρκετά καθαρά. Ο προσδιορισμός του Μπαλάνου «χριστιανοπαγανιστές» (βλ. Πέρα από το Αίνιγμα της Πεντέλης, σ. 292, 303), δε με βρίσκει σύμφωνο ως προς το δεύτερο συνθετικό. Γιατί είναι και ειδωλολάτρες; Ακόμη κι αν υποθέσουμε πως όλα τα σύμβολα ανήκουν στους ίδιους κατασκευαστές, ο διπλός πέλεκυς, οι παλάμες και τα αστρολογικά σύμβολα το μόνο που υπογραμμίζουν είναι πως αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν σχέση με την καθεστηκυία χριστιανική εκκλησία όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Εκκλησία που απορρίπτει πολλά από εκείνα που βρίσκονται στα ιερά κείμενα επί των οποίων υποτίθεται πως εδράζεται. Επομένως, πρόκειται καθαρά για χριστιανούς. Όμως, αν θέλουμε να τους διαστείλουμε από τους κοινώς λεγόμενους χριστιανούς, μάλλον είναι πιο κοντά σε φονταμενταλιστές και πουριτανούς ή γνωστικούς. Αλλά επειδή κι αυτοί οι όροι έχουν διαφθαρεί τελείως, κι εφόσον δεν ξέρουμε πώς αυτοπροσδιορίζονται, θα έλεγα πως είναι χριστιανοί όσον αφορά το επένδυμα.

Ζούμε σε μια μεταβατική περίοδο και αν ανατρέξουμε στην πλησιέστερη ιστορικά ανάλογη περίοδο, εκείνη δηλαδή που ας ορίσουμε συμβατικά ότι διήρκεσε 2 αιώνες πριν και 2 αιώνες μετά τη γέννηση του Χριστού, θα παρατηρήσουμε αντίστοιχα φαινόμενα: οι πατροπαράδοτες θρησκείες είχαν ξεφτίσει, τα ήθη εξαχρειώνονταν, η νομοθεσία προσκολλημένη στο γράμμα είχε καταντήσει από δικαιοκρίτης να είναι χορηγός νομιμοφάνειας σε κάθε τι παράλογο, η όλη κοινωνία νοσούσε και πολλοί άνθρωποι δεν ήξεραν από πού να πιαστούν. Έτσι, βρήκαν πρόσφορο έδαφος διάφορες παλαιές τοπικές θρησκείες να αναβιώσουν και να εξαπλωθούν (όπως του Μίθρα). Όμως αυτό που χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη περίοδο είναι ο συγκρητισμός, δηλαδή η ανάμειξη στοιχείων διαφόρων θρησκειών. Γιατί, λοιπόν, τα έστω ετερογενή σύμβολα της Πεντέλης να μην απηχούν αντίστοιχες σημερινές αντιλήψεις; Παρόμοιες συνθήκες παράγουν παρόμοια αποτελέσματα.[53]

Έχει διατυπωθεί η θεωρία πως υπήρχε κάτι παραπάνω από μονήρεις ασκητές στην Πεντέλη, ότι δηλαδή στην πραγματικότητα ήταν μια μοναστική κοινότητα −«Η αδελφότητα της Σπηλιάς», κατά την ιστοσελίδα iranon [54]−, που ακολουθούσε ιδιότυπη χριστιανική ατραπό. Όμως, διαφωτιστικά στοιχεία δεν υπάρχουν, και πέραν της αναφοράς του Εβλιά Τσελεμπί [55] δεν έχουμε τίποτε (εκτός από την ερμηνεία κάποιων ευρημάτων, όπως το πλήθος από δοκοθήκες στο λατομείο της Σπηλιάς, εν αντιθέσει με τα άλλα αρχαία λατομεία όπου δεν έχω βρει καμία − εκτός κι αν οι δοκοθήκες είναι της βαυαρικής περιόδου). Φυσικό, λοιπόν, ήταν να συνδεθεί η υποθετική παλαιά αδελφότητα με τα σύγχρονα λαξευμένα σύμβολα.

 

«...τα σύμβολα χαράσσονται από ανθρώπους που έχουν πρόσβαση εκεί που οδηγήθηκε ο Εβλιά Τσελεμπί.[56] Είναι τα σύμβολα που είδε χαραγμένα στον υπόγειο τόπο που τον οδήγησαν οι μοναχοί της μονής Πεντέλης...»

(http://www.esoterica.gr/forumS/topic.asp?whichpage=13&ARCHIVEVIEW=&TOPIC_ID=3453, ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣGR, 14/7/04)

 

Δεν ξέρω αν όντως υπήρξε αυτή η αδελφότητα (και μάλιστα στα κράσπεδα της αίρεσης), όμως σίγουρα υφίσταται σήμερα μια άλλη άτυπη ομώνυμη "αδελφότητα" (της οποίας τυγχάνω μέλος): αποτελείται από όσους έχουν "κολλήσει" με τη Σπηλιά, και την Πεντέλη γενικότερα! Τα περισσότερα μέλη της δεν έχουν συναντηθεί ποτέ, άλλωστε το απαγορεύει και ο διαχρονικός της χαρακτήρας. Πώς να έχω συναντηθεί με τον Καμπούρογλου ή με τον Κρυστάλλη;[57]

Όποιοι και να ήταν, παραμένει το ερώτημα: τι τους ώθησε να επιλέξουν και να σκαλίσουν τα συγκεκριμένα θέματα;

Ίσως η απάντηση να μην είναι τόσο εντυπωσιακή όσο οι νυχτερινές τελετές μιας σέκτας με ρίζες στο μακρινό παρελθόν. Ενώ είχαν περάσει μήνες από την ολοκλήρωση αυτού του κεφαλαίου, και κάποια χρόνια από την ανάγνωση του βιβλίου C.G. Jung: Λόγος και εικόνα (Aniela Jaffé, εκδ. Ιάμβλιχος), αιφνίδια (φυσικά, χωρίς να ασχολούμαι πλέον με το θέμα) ανέκυψε αυτή η (προφανής) σύνδεση: ο Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ, ο Ελβετός ψυχίατρος και ψυχαναλυτής, σε ώριμη ηλικία αγόρασε μια έκταση δίπλα σε λίμνη κοντά στη Ζυρίχη και έκτισε ένα πύργο. Αφού κατά την οικοδόμηση εργάστηκε ως βοηθός των μαστόρων της πέτρας, στη συνέχεια ασχολήθηκε με την καλλιέργεια της γης του, έκοβε και ντάνιαζε μεγάλες ποσότητες καυσόξυλων σε κανονική διάταξη, "έπαιζε" διευθετώντας ένα ρυάκι, κ.λπ. Εκτός αυτών, όταν εβδομηντάρισε, σιγά-σιγά λάξευσε διάφορα ανάγλυφα και χάραξε επιγραφές ελληνιστί και λατινιστί είτε στα αγκωνάρια της τοιχοποιίας είτε σε όγκους διάσπαρτους στο κτήμα.

Όλα αυτά (τα οποία έκανε παράλληλα με την κύρια ασχολία του που ήταν η έρευνα της ανθρώπινης ψυχής: έβλεπε τους ασθενείς του, διάβαζε αμέτρητα βιβλία, έκανε διαλέξεις, έγραφε μέχρι το τέλος της μακράς ζωής του), δε σας φαίνονται γνωστά; Έχουμε το πλήθος των λαξευμένων συμβόλων και επιγραφών, τις γεωμετρικές στοιβάξεις των λίθων από τις ανασκαφές, τους "βωμούς" [βλ. εδώ, σημ. 61] και τις στήλες [βλ. εδώ, σημ. 25] από σπασμένες μαρμαρόπλακες των σχιστηρίων, το τείχος [βλ. εδώ, σημ. 62] στην οδό καταγωγής 2.

 

«Η επεξεργασία των λίθων σήμαινε για αυτόν πολλά περισσότερα από μια ενασχόληση για να περνάει η ώρα. Ήταν πάντα μια "τελετουργία εισόδου, για τις ιδέες και τα έργα που ακολουθούσαν". Κοιτάζοντας πίσω συνόψισε τι σήμαιναν για εκείνον αυτές οι δραστηριότητες. "Δεν είμαι καλλιτέχνης. Προσπαθώ μόνο να περάσω πράγματα μέσα στην πέτρα· πράγματα που νομίζω πως είναι σημαντικό να εμφανίζονται σε σκληρό υλικό και να παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. 'Αλλες φορές προσπαθώ να μορφοποιήσω κάτι που φαίνεται πως βρίσκεται μέσα στην πέτρα και με κρατά ανήσυχο. Τίποτε δεν είναι για επίδειξη, μόνο για να σταθεροποιηθούν ορισμένα πράγματα και να αντέξουν στο χρόνο"». (κεφ. Ο πύργος στο Μπόλινγκεν, σ. 213)

 

Η δική μου εκτίμηση για τον Γιουνγκ είναι ότι πρώτα-πρώτα χρειαζόταν μια χειρωνακτική δραστηριότητα ως αντίρροπη στο βάρος του διανοητικού του έργου. Αλλά, καθώς η ανάγκη δεν ήταν μόνο για απλή σωματική γυμναστική, εξελίχθηκε σε κάτι ουσιαστικότερο: εξωτερίκευε μέσα στη φύση τα ψυχικά του περιεχόμενα εκφορτίζοντας πιέσεις και συνειδητοποιώντας νοήματα σε διάλογο με το ασυνείδητό του. Όταν μιλά για «σταθεροποίηση», ίσως ήλπιζε πως αυτά τα έργα θα λειτουργούσαν και ως βοηθήματα για να αγκιστρωθεί η συνείδησή του στο εκάστοτε νέο προσιτό επίπεδο και να κρατηθεί εκεί. Διότι λίγο-πολύ όλοι έχουμε τις υπερβατικές αναλαμπές μας. Όμως, καθώς είναι ακούσιες δεν έχουν διάρκεια και, στην καλύτερη περίπτωση, το μόνο που μένει είναι η ανάμνησή τους. Σύμφωνα με τη δική του ορολογία, όντας ο ίδιος διαισθητικός τύπος, οι παραπάνω ασχολίες αποτελούσαν προσπάθεια να καλλιεργήσει την κατώτερη λειτουργία του, εκείνη της αίσθησης, που βρισκόταν στο ασυνείδητό του.

Μπορεί, λοιπόν, ορμώμενοι αναλόγως οι άγνωστοι λαξευτές να έκαναν στην Πεντέλη όλα αυτά τα ετερόκλητα, είτε συνειδητά είτε όχι.