Αύγουστος 2006

 

Ένα κιβώτιο γεμάτο ερωτηματικά, ή πώς ένας παλιατζής ξεθάβει κάτι περισσότερο από παλιοσίδερα.

 

Έχουν περάσει πια σχεδόν τρεις δεκαετίες από την ημέρα που στην περιοχή της σπηλιάς ξεκινούσαν τα έργα της περιόδου 1977–1983. Σε όλο αυτό το διάστημα, καμία επίσημη εξήγηση δεν έχει δοθεί για τα έργα εκείνα, τα οποία, ύστερα από σχετικές επερωτήσεις, είχαν φτάσει να απασχολήσουν και το ελληνικό κοινοβούλιο. Μία από τις βασικότερες πτυχές, που –όπως και οι περισσότερες παράμετροι της όλης ιστορίας– παραμένει σκοτεινή ως σήμερα, αφορά τον «ηθικό αυτουργό» των έργων. Επισήμως, εντολέας ήταν η ελληνική Πολεμική Αεροπορία, διάχυτη ήταν όμως η αίσθηση στους περισσότερους απ' όσους είχαν ασχοληθεί σοβαρά με την υπόθεση ότι στα έργα της σπηλιάς υπήρχε και άμεση (εκτός δηλαδή των πλαισίων του ΝΑΤΟ) αμερικανική ανάμιξη. Για αυτό το τελευταίο δεν υπήρχε μέχρι πρότινος κανένα απτό υποστηρικτικό στοιχείο. Πρόσφατα, ένα πολύ παράξενο και ενδιαφέρον εύρημα κοντά στη σπηλιά ήρθε να στοιχειοθετήσει τις υποψίες δεκαετιών, εγείροντας ταυτόχρονα πλήθος νέων ερωτημάτων. Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή (συνιστάται η αναδρομή και η διασύνδεση με τα όσα εκτίθενται στην ενότητα "Πεδία, κύματα, έργα και κεραίες").

 

Στις αρχές του Απριλίου που μας πέρασε (στις 2 Απριλίου, κατά πάσα πιθανότητα), η περιοχή της σπηλιάς απέκτησε έναν κάτοικο. Ο άνθρωπος αυτός εγκαταστάθηκε στο σύμπλεγμα εγκαταλελειμμένων παραγκών δεξιά του χωματόδρομου που οδηγεί στη σπηλιά, περί τα 170 μέτρα πριν από αυτή.

 

Οι έρημες παράγκες στο πλάι του χωματόδρομου. Φωτογραφία του 1994.

 

Οι εν λόγω παράγκες είχαν κτιστεί κατά τη διάρκεια των έργων του 1977–1983, χρησιμεύοντας ως πρόχειρα γραφεία και καταλύματα. Μετά την παύση των έργων εγκαταλείφθηκαν και ερήμωσαν, ενώ τα τελευταία χρόνια είχαν πια αρχίσει να καταρρέουν.

 

Τα πίσω δωμάτια των παραγκών.

 

Μας έκανε, φυσικά, μεγάλη εντύπωση η εξέλιξη με την κατοίκηση των παραγκών. Ποιος και γιατί θα ήθελε να εγκατασταθεί σε αυτά τα χαλάσματα, φέρνοντας μάλιστα μαζί του ένα αυτοκίνητο και μία μηχανή; Τι έκανε αυτός ο άνθρωπος εκεί;

 

Οι μέρες περνούσαν, με τον ασυνήθιστο ένοικο –έναν μεσόκοπο άνδρα περί τα 50– να μη δείχνει διατεθειμένος να εγκαταλείψει τη νέα του κατοικία και με εμάς να απορούμε όλο και περισσότερο. Τελικά, στις 16/4 και απόντος του νοικοκύρη, προχωρήσαμε σε μία «καταδρομική» επίσκεψη στο εσωτερικό των παραγκών. Οι αρχικές μας απορίες μάς λύθηκαν εντελώς, προέκυψαν όμως καινούριες, πολύ πιο σημαντικές (οι παρακάτω φωτογραφίες τραβήχτηκαν όλες το απόγευμα της 16ης Απριλίου).

 

Οι λειτουργικές (νάιλον) και εικαστικές (μάσκα Mercedes) παρεμβάσεις μαρτυρούσαν από μακριά την κατοίκηση των παραγκών.

 

Ένα κουτί πελτέ, δύο κρεμμύδια, μερικά άδεια πακέτα τσιγάρων και η αφαιρετικού ύφους επίπλωση των παραγκών. Αστεία όλα αυτά, είχαμε όμως προσπεράσει, χωρίς να το αντιληφθούμε, και κάτι απολύτως σοβαρό.

 

Πίσω από τις παράγκες, η μισοκρυμμένη μηχανή του απόντος ενοίκου και η ευρύχωρη βεράντα. Φτωχική μεν αυτή η τελευταία, όμως τη θέα της θα τη ζήλευαν και οι ακριβότερες κατοικίες των Αθηνών.

 

Ακουμπισμένα πάνω στο πρόχειρο ράφι του «living room» (φωτογραφία 3) υπήρχαν τρία αποκόμματα εισιτηρίων, ένα ατομικό, ένα για ΙΧ και ένα για μηχανή...

 

Ημερομηνία αναχώρησης από Ηράκλειο Κρήτης: 1 Απριλίου. Θα μπορούσε να πρόκειται και για πρωταπριλιάτικη φάρσα.

 

...καθώς και μερικά τιμολόγια.

 

Η τελευταία ποσότητα μετάλλου είχε πουληθεί στις 31/3, μία μόλις ημέρα δηλαδή πριν την αναχώρηση για Αθήνα.

 

Κατόπιν των ευρημάτων αυτών, το τι συνέβαινε ήταν πλέον προφανές. Ο Γ.Φ. (έχουμε καλύψει τα πλήρη του στοιχεία, στα πλαίσια των διατάξεων περί προστασίας «πεντελικών δεδομένων»), κάτοικος Ελούντας, έβγαζε χρήματα συλλέγοντας άχρηστα μεταλλικά αντικείμενα και πουλώντας τα σε εταιρίες ανακύκλωσης. Στην Πεντέλη υπάρχουν παρατημένα αρκετά μηχανήματα και οχήματα από λατομικές δραστηριότητες περασμένων δεκαετιών, ενώ και μόνο οι ποσότητες σιδήρου της εσωτερικής επένδυσης των σηράγγων που κατασκευάστηκαν κατά τα έργα του 1977–1983 ανέρχονται σε πολλούς τόνους.

 

Το τελικό τμήμα μίας από τις σήραγγες.

  

Έχοντας, λοιπόν, πληροφορηθεί για όλα αυτά, ο Γ.Φ. είχε ταξιδέψει από την Κρήτη και καταλύσει στις παράγκες, με σκοπό να μαζέψει μέταλλο προς πώληση. Δεν επρόκειτο για κάτι το καινούριο· και άλλες φορές κατά το παρελθόν είχαμε δει όγκους μετάλλου στην Πεντέλη να εξαφανίζονται από επίσκεψη σε επίσκεψη, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ογκωδών μεταλλικών αντικειμένων, όπως καρότσες εγκαταλελειμμένων φορτηγών, είχε προηγηθεί τεμαχισμός τους με φλόγα οξυγόνου. Αυτός, παρεμπιπτόντως, είναι και ο λόγος που από την εσωτερική επένδυση των σηράγγων έχουν σταδιακά, τα τελευταία χρόνια, αφαιρεθεί μερικές λαμαρίνες. Δεν κρύβεται κανένα πεντελικό μυστήριο, απλώς κάποιοι αφαίρεσαν τα πιο εύκολο να αποσπαστούν φύλλα λαμαρίνας προκειμένου να τα πουλήσουν σε εταιρίες ανακύκλωσης μετάλλου.

 

Σημειώνουμε εδώ ότι η 16/04/2006, ημέρα κατά την οποία τραβήξαμε τις προηγούμενες φωτογραφίες από τις παράγκες, ήταν και η τελευταία ημέρα παρουσίας του Γ.Φ. εκεί. Την επομένη αποχώρησε και δεν ξαναεμφανίστηκε στην Πεντέλη έκτοτε. Σύμφωνα με πληροφορίες, αστυνομικοί του ΑΤ Πεντέλης του είχαν δώσει εντολή να εγκαταλείψει το μέρος.

 

Τώρα, και για να έρθουμε στην ουσία της ιστορίας, ποιο είναι το πολύ ενδιαφέρον εκείνο εύρημα για το οποίο μιλήσαμε προηγουμένως;

 

Όπως διακρίνεται στις δύο πρώτες από τις προηγούμενες φωτογραφίες των παραγκών (φωτογραφίες 1 και 2), κάτω από τη μάσκα ψυγείου Mercedes υπήρχε ακουμπισμένο στον τοίχο ένα ξύλινο κάλυμμα κιβωτίου. Αρχικά δεν το είχαμε προσέξει, όταν όμως περάσαμε για δεύτερη φορά από μπροστά του εκπλαγήκαμε με τις ενδείξεις που έφερε τυπωμένες πάνω του:

 

 

Ας διευκρινίσουμε εδώ μερικά σημεία πριν προχωρήσουμε. Φαίνεται ότι ο Γ.Φ. ήθελε να φτιάξει μια πόρτα για την είσοδο του «living room» της προσωρινής του κατοικίας (για την αριστερή είσοδο της φωτογραφίας 1). Αρχικά είχε δοκιμάσει να προσαρμόσει μία υποτυπώδη πόρτα από χαρτόνι (φαίνεται ακουμπισμένη στο εσωτερικό του «living room» – φωτογραφία 3), η οποία μάλλον κρίθηκε ανεπαρκής. Συγκέντρωσε, λοιπόν, πλακέ κομμάτια ξύλου που θα ήταν κατάλληλα για την κατασκευή μιας πρόχειρης ξύλινης πόρτας, μεταξύ αυτών και το κάλυμμα κιβωτίου που μας απασχολεί. Λίγα μέτρα έξω από τις παράγκες υπήρχαν δύο ακόμα ξύλινα φύλλα, τα οποία προφανώς είχαν μεταφερθεί εκεί για τον ίδιο σκοπό.

 

 

Ο Γ.Φ. δεν πρόλαβε να κατασκευάσει την πόρτα του, αφού, όπως είπαμε, αστυνομικοί του ΑΤ Πεντέλης τον έδιωξαν από την περιοχή. Το ερώτημα, βεβαίως, είναι πού ακριβώς ο Γ.Φ. βρήκε το κάλυμμα του ξυλοκιβωτίου. Η υφή του –εμφανώς πολυκαιρισμένου– ξύλου μαρτυρά ότι το κάλυμμα αυτό βρισκόταν επί πολλά χρόνια στο βουνό. Από την άλλη, δε μοιάζει να είχε παραμείνει άμεσα εκτεθειμένο στον ήλιο, τη βροχή και το χιόνι της Πεντέλης. Υπάρχει μία σημαντική πιθανότητα ο Γ.Φ. να είχε βρει το κάλυμμα σε κάποιο άλλο σημείο του βουνού (είχε θεαθεί να κάνει αναγνωριστικές βόλτες τριγύρω) και να το είχε μεταφέρει στις παράγκες. Ως πιθανότερο, όμως, θεωρούμε το κάλυμμα να βρισκόταν κάπου στις παράγκες, σκεπασμένο ή γυρισμένο κατά τρόπο ώστε οι ενδείξεις του να μην είναι εμφανείς όλα αυτά τα χρόνια. Σε αυτό συνηγορεί και το γεγονός ότι, εκτός από τις πρόκες περιμετρικά του καλύμματος, που σκοπό είχαν την αρχική σφράγιση του κιβωτίου, υπάρχουν (διακρίνονται στη φωτογραφία) πρόκες και τρύπες από πρόκες και κεντρικότερα, με φορά προς την επιφάνεια που φέρει τις ενδείξεις. Οπότε, είναι πιθανό το κάλυμμα να βρισκόταν καρφωμένο κάπου στις παράγκες (στα πίσω δωμάτια π.χ., που δεν έχουν πλίνθινα τοιχώματα), με την «καλή» του πλευρά καλυμμένη. Και, αν το κάλυμμα βρισκόταν όντως στις παράγκες, αυτό θα καθιστούσε βέβαιο ότι το κιβώτιο από το οποίο προήλθε σχετιζόταν με τα έργα του 1977–1983, αφού, όπως είπαμε, οι παράγκες είχαν κτιστεί την περίοδο εκείνη για τους σκοπούς των έργων.

 

Όσον αφορά τα τυπωμένα στοιχεία, αυτά είναι:

 

 

Οι ενδείξεις πάνω αριστερά αντιστοιχούν στα στοιχεία του παραλήπτη. Το κιβώτιο, λοιπόν, είχε σταλεί –προφανώς από την Αμερική– στην αμερικανική πρεσβεία της Αθήνας, και από εκεί είχε καταλήξει στην Πεντέλη. Μεταφράζοντας μία–μία τις σειρές έχουμε: «AMERICAN EMBASSY» = «ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ», «ATHENS, GREECE» = «ΑΘΗΝΑ, ΕΛΛΑΔΑ». Η τρίτη σειρά φέρει τα αρχικά «APO», που αντιστοιχούν σε «Army Post Office» = «Ταχυδρομική Υπηρεσία (αμερικανικού) Στρατού», ακολουθούμενα από έναν αριθμητικό κωδικό. Το «ΑΤΤΝ» της τέταρτης σειράς είναι συντομογραφία της αγγλικής λέξης «attention», αντίστοιχο στην προκειμένη περίπτωση με το δικό μας «υπόψιν». Έτσι, η ένδειξη «ATTN T&I SECTION» μεταφράζεται σε «ΥΠΟΨΙΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ T&I» (του τμήματος της αμερικανικής πρεσβείας που ήταν αρμόδιο για την παραλαβή του κιβωτίου). Το ερώτημα είναι τι σημαίνουν τα αρχικά «Τ&Ι». Ανατρέχοντας σε ένα λεξικό συντομογραφιών, κανείς μπορεί να βρει διάφορες εκδοχές. Στο λεξικό της σελίδας http://acronyms.thefreedictionary.com/T&I π.χ. δίνονται οι ερμηνείες «Test & Integration – Έλεγχος & Ενσωμάτωση» και «Testing & Interoperability – Δοκιμή & Διαλειτουργικότητα». Τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς, όμως θα ήταν απίθανο να υπήρχαν τμήματα με τέτοιες αρμοδιότητες σε μία πρεσβεία. Πολύ πιθανότερο είναι τα αρχικά «Τ&Ι» να αντιστοιχούν σε «Trade & Investment – Εμπόριο & Επενδύσεις». Τμήμα προώθησης εμπορίου και επενδύσεων με την επωνυμία «Τ&Ι SECTION» διαθέτουν, άλλωστε, οι Βρετανικές πρεσβείες ανά τον κόσμο (http://www.elempleo.com/colombia/trabajo/BRITISH-EMBASSY-BOGOTA-TRADE--INVESTMENT-OFFICER-EDUCATION-1881503575), γεγονός που καθιστά μάλλον βέβαιο ότι και τα αρχικά «Τ&Ι» του κιβωτίου αναφέρονταν σε κάποιο αντίστοιχο τμήμα της εδώ αμερικανικής πρεσβείας.

 

Οι ενδείξεις κάτω δεξιά αφορούν τα χαρακτηριστικά του αποστελλόμενου αντικειμένου. «BOX» σημαίνει «ΚΙΒΩΤΙΟ», «WT» είναι συντομογραφία της λέξης «weight» και σημαίνει «βάρος», ενώ με την ένδειξη «CUBE» (που κατά λέξη σημαίνει «κύβος») προσδιορίζεται ο όγκος του αντικειμένου. Τα στοιχεία αυτά, που συμπληρώνονται από τον αποστολέα, στην προκειμένη περίπτωση είχαν αφεθεί κενά ή είχαν συμπληρωθεί με μαρκαδόρο και οι ενδείξεις σβήστηκαν με τον καιρό. Εδώ, μία ενδιαφέρουσα επισήμανση: στη διεύθυνση http://web.archive.org/web/*/http://www.mwr.navy.mil/mwrprgms/facdocs/overinstruct.rtf (αρχειοθέτηση "Wayback Machine") του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού (USN) παρατίθεται μία φόρμα με την προβλεπόμενη σήμανση των προς υπερπόντιο αποστολή φορτίων (πρόκειται για διαφορετική κατηγορία φορτίων, καθώς δεν προορίζονται για εσωτερική διανομή, όπως το κιβώτιο που είχε αποσταλεί στην αμερικανική πρεσβεία, αλλά αφορούν εξαγόμενα προς άλλες χώρες εξαρτήματα, μέρη, ανταλλακτικά κλπ.). Είναι, λοιπόν, αξιοπρόσεκτο το ότι, σύμφωνα με τις οδηγίες της φόρμας αυτής του USN, στο κάτω μέρος της συσκευασίας συμπληρώνονται τα στοιχεία «pieces» (τεμάχια), «wt» και «cube», δηλαδή τα ίδια στοιχεία (όπου «pieces», εδώ «BOX»), με τις ίδιες συντομογραφίες, με την ίδια σειρά και στο ίδιο μέρος της συσκευασίας όπως και οι ενδείξεις που φέρει το κιβώτιο. Και έχουμε μιλήσει στην ενότητα "Πεδία, κύματα, έργα και κεραίες" για τη δραστηριοποίηση του USN στην ευρύτερη περιοχή της Πεντέλης τα προηγούμενα χρόνια.

 

Με βάση όλα τα προηγούμενα, οι ενδείξεις του καλύμματος θα μπορούσαν να αποδοθούν ως:

 

 

Τα στοιχεία αυτά δε βοηθούν ώστε να εξαχθεί κάποιο συμπέρασμα για το περιεχόμενο του κιβωτίου. Λογικό, αφού όποιο κι αν ήταν αυτό, στη συσκευασία δε θα ήταν αναμενόμενο να αναγράφεται κάτι περισσότερο από τα τυπικά στοιχεία αποστολής. Ούτε και η ένδειξη «ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ» σημαίνει κάτι. Ένα φορτίο που αποστέλλεται από μια χώρα σε μια πρεσβεία της οπουδήποτε στο εξωτερικό δεν μπορεί παρά να φέρει συνηθισμένες και «ήρεμες» ενδείξεις. Και ατομική βόμβα να περιείχε το κιβώτιο, πάλι «τμήμα εμπορίου» ή κάτι ανάλογο θα έγραφε στη συσκευασία.

 

Υπάρχουν, πάντως, δύο ακόμη ενδιαφέρουσες επισημάνσεις σε σχέση με το διαστάσεων 114,5 Χ 79,5 cm κάλυμμα (το οποίο έχει πλέον μεταφερθεί σε «ασφαλές» σημείο). Η πρώτη αφορά τα δύο σημάδια από κόκκινη μπογιά που φέρει δεξιά–αριστερά και το γεγονός ότι με κόκκινο χρώμα σημαίνονται συνήθως τα σημαντικά/επικίνδυνα φορτία. Η δεύτερη επισήμανση έχει να κάνει με το ότι, όπως διακρίνεται και στη φωτογραφία, το κάλυμμα φέρει ίχνη πατημάτων, τα οποία μοιάζουν πολύ με εκείνα που αφήνουν οι στρατιωτικές αρβύλες.

 

Ανεξάρτητα από τις επιμέρους παρατηρήσεις, η ανεύρεση στην Πεντέλη ενός καλύμματος κιβωτίου με τέτοιες ενδείξεις έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς υπαινίσσεται την ύπαρξη ενός άγνωστου, εκτεταμένου και ενδιαφέροντος παρασκηνίου όσον αφορά την εμπλοκή των Αμερικανών σε σχέση με το βουνό τα προηγούμενα χρόνια. Το περίεργο δεν είναι τόσο η αμερικανική προέλευση του κιβωτίου. Στρατιωτικό ή στρατιωτικής χρήσης υλικό από την Αμερική καταφθάνει επί μηνιαίας βάσης στην Ελλάδα, στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και των διαφόρων λοιπών στρατιωτικών συμφωνιών. Εκείνο που οδηγεί σε περίεργες σκέψεις και ερωτήματα είναι το γεγονός ότι παραλήπτης του κιβωτίου ήταν, όχι κάποια ελληνική στρατιωτική υπηρεσία ή κάποια από τις στρατιωτικές βάσεις που διατηρούσαν οι Αμερικανοί στην Ελλάδα, αλλά η ίδια η αμερικανική πρεσβεία της Αθήνας.

 

Από τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις που λειτουργούσαν τα προηγούμενα χρόνια στον ευρύτερο χώρο της Πεντέλης, η μόνη υπό αμερικανική διοίκηση ήταν η βάση της Νέας Μάκρης, εννέα περίπου χιλιόμετρα βορειοανατολικότερα του σημείου όπου βρέθηκε το κάλυμμα του κιβωτίου. Και, ακόμη κι αν υποτεθεί ότι το κιβώτιο προοριζόταν για κάποια στρατιωτική εγκατάσταση της περιοχής –είτε εκείνη της Νέας Μάκρης είτε κάποια άλλη, υπό ελληνική διοίκηση– και με κάποιον τρόπο κατέληξε κοντά στη σπηλιά, σαν παραλήπτης δε θα ήταν λογικό να αναγράφεται η αμερικανική πρεσβεία. Τόνοι και τόνοι στρατιωτικού υλικού αποστέλλονται ετησίως από την Αμερική, π.χ. στην αμερικανική βάση της Σούδας, με το υλικό αυτό να μεταφέρεται εκεί απευθείας, και όχι βεβαίως διά μέσω της αμερικανικής πρεσβείας.

 

Μένουμε, λοιπόν, με ένα κιβώτιο που κάποια στιγμή αποστέλλεται στην αμερικανική πρεσβεία της Αθήνας, και από εκεί, δίχως να αποσυσκευαστεί το περιεχόμενο του, καταλήγει στην Πεντέλη. Χρόνια αργότερα, το κάλυμμα του κιβωτίου ανευρίσκεται 170 περίπου μέτρα από τη σπηλιά, σε ερειπωμένες παράγκες που είχαν κτιστεί κατά τα έργα του 1977–1983. Λίγο παραδίπλα, μια σήραγγα, απομεινάρι των έργων, χάσκει ημιτελής.

 

Τον Σεπτέμβριο του 2007, έναν περίπου χρόνο μετά τη δημοσίευση των παραπάνω, λάβαμε ένα ανώνυμο e–mail με διευκρινιστικές πληροφορίες όσον αφορά τις ενδείξεις του ξύλινου καλύμματος. Παρατίθεται εδώ.