Η συζήτηση μας αναφέρεται στην Αθήνα. Ωστόσο, όπως και οι υπόλοιπες πόλεις του κόσμου, η Αθήνα δεν αποτελεί παρά εκδοχή του ίδιου βασικού προτύπου. Υπάρχουν, βέβαια, ιδιαιτερότητες, ιδιομορφίες, διαφορές ποσοτικές και ποιοτικές μεταξύ των πόλεων, όμως ο βασικός σκοπός, η βασική φιλοσοφία, οι βασικές δομές και υποδομές είναι κοινές. Όλες οι πόλεις είναι παραλλαγές της ίδιας, αρχέγονης Πόλης. Και ήταν πάντα, καθ' όλη τη διαδρομή της ιστορίας, για να συνυπολογίσουμε την παράμετρο του χρόνου.
Πολλά άλλαξαν στο πέρασμα των καιρών, όχι όμως και ο πυρήνας της Πόλης. Ασύγκριτα η περιπλοκότερη μηχανή που στήθηκε από τον άνθρωπο, φτιάχτηκε με σκοπό να υπηρετεί, προσφέροντας προστασία, ευμάρεια, ανέλιξη. Σχεδιάστηκε να είναι παντοτινή, λειτουργώντας αδιάκοπα. Και δεν έπαψε ποτέ, έχοντας ως χειριστές, διαμορφωτές, αλλά και αποδέκτες τους ίδιους τους ανθρώπους. Μέσα της έχουν γραφτεί όλων των ειδών οι ιστορίες, η κάθε μία σε μυριάδες παραλλαγές. Έρωτας, έγκλημα, σύγκρουση, γέννηση, θάνατος, αλλά και καθημερινότητα στις αμέτρητες εκφάνσεις της, όλα έχουν παιχτεί ξανά και ξανά. Τίποτα δεν είναι πραγματικά καινούριο στην Πόλη. Κι από την άλλη, τίποτα δεν έχει ξανασυμβεί ακριβώς.
Είναι στα προϊόντα της γιγάντιας αυτής γεννήτριας πιθανοτήτων/δυνατοτήτων/καταστάσεων, ανάμεσα σε μια απειρία μεταβλητών, που πλοηγούνται οι πολίτες. Κάθε πόρτα, κάθε διάβαση, κάθε διασταύρωση ενέχει τη δυνατότητα της επιλογής, και ταυτόχρονα κάθε δυνατότητα επιλογής συνιστά μία ακόμα μεταβλητή της Πόλης. Άπειροι συνδυασμοί, που οδηγούν σε άπειρες προοπτικές, ανοίγονται προς κάθε κατεύθυνση. Οι πολίτες επιλέγουν. Όμως, είναι οι μεταβλητές της Πόλης που προκαθορίζουν τις διαθέσιμες επιλογές. Πριν ακόμα ο κάθε κάτοικος γεννηθεί, το πλαίσιο αναφοράς του έχει σε μεγάλο βαθμό προδιαγραφεί από την ίδια την Πόλη. Μπορεί οι άνθρωποι να χειρίζονται τα κλειδιά, όμως τις κλειδαριές τις ενσωματώνει η Πόλη, στη βασική της δομή.
Διαπερνάται από ένα είδος κώδικα η δομή αυτή. Και, παρότι η δομή αλλάζει και αναπροσαρμόζεται διαρκώς, ο κώδικας που τη διέπει παραμένει ίδιος. Πίσω από τις πολύχρωμες επιγραφές και τις προσόψεις των σύγχρονων κτιρίων ορθώνεται πάντα εκείνη η ξασπρισμένη από το χρόνο, αρχέγονη Πόλη. Το να τη διακρίνει κανείς δεν είναι δύσκολο. Δε χρειάζεται να ανακαλύψει τίποτα, αρκεί μόνο να θυμηθεί. Γιατί, κατά βάση, όπως και η Πόλη, ούτε οι κάτοικοι της έχουν αλλάξει.
Η Πόλη μέσα στην πόλη, λοιπόν. Ας προσπαθήσουμε να θυμηθούμε.
|