Αποτελεί ευτύχημα το ότι όλοι σχεδόν οι άνθρωποι ονειρευόμαστε, κι αυτό για πολλούς λόγους. Εκείνος απ' όλους που έχει σημασία για τούτη την εισαγωγή είναι ότι, σκεφτείτε σε τι δεινή θέση θα βρισκόμασταν εμείς εδώ, αν μέσα από τις λέξεις έπρεπε να μεταδώσουμε το τι είναι τα όνειρα σε ανθρώπους που δεν έχουν ποτέ τους ονειρευτεί. Κι από την άλλη, πόσο εύκολο θα ήταν για εσάς να δεχτείτε την ύπαρξη τους αν, μη έχοντας ποτέ ονειρευτεί, πληροφορούσασταν ότι μερικοί άνθρωποι έχουν την ικανότητα, ενώ κοιμούνται, να ταξιδεύουν στους κόσμους τους;
Αλλά, είπαμε, ευτυχώς όλοι σχεδόν ονειρευόμαστε (πιθανώς σας έχει σπάσει τα νεύρα αυτό το «σχεδόν», υπομονή όμως, θα επεξηγηθεί στην πορεία).
Τα όνειρα αναγνωρίζονται πλέον από τους νευροβιολόγους ως μία τρίτη κατάσταση λειτουργίας του εγκεφάλου, εντελώς ξεχωριστή από εκείνες της εγρήγορσης και του ύπνου. Προξενεί, λοιπόν, εντύπωση το γεγονός ότι οι περισσότεροι, όχι μόνο αγνοούμε όσα η επιστήμη έχει αποκαλύψει σε σχέση με τους μηχανισμούς των ονείρων, αλλά και τα θεωρούμε άχρηστα παραπροϊόντα –σκουπίδια κατά κάποιον τρόπο– της ενσυνείδητης μας ζωής. Και όλοι λίγο–πολύ έχουμε εθιστεί στην ιδέα ότι τα όνειρα και το ονείρεμα συνιστούν καταστάσεις ύπαρξης «παρακατιανές», υποδεέστερες σε σύγκριση με εκείνη του ξύπνιου μας εαυτού.
Οι ιδέες μας αυτές αντικατοπτρίζονται και στη γλώσσα μας. Εκείνος που θεωρείται ότι στηρίζεται υπερβολικά στη φαντασία του χαρακτηρίζεται ως «ονειροπαρμένος», εκείνος που θεωρείται αποκομμένος από την πραγματικότητα λέμε ότι «κοιμάται κι ονειρεύεται», κ.ο.κ. Κι όμως, όπως είχε δηλώσει κάποτε ο Άγγλος φυσιολόγος Havelok Ellis: «Τα όνειρα είναι πραγματικά όσο διαρκούν, περισσότερο και από την ίδια τη ζωή». Όσο για τον ύπνο, υπάρχει πάντα το παλιό ρητό του Ζαρατούστρα, σύμφωνα με το οποίο: «Δεν είναι μικρό πράγμα το να κοιμάσαι, αφού για να το πετύχεις πρέπει να μένεις ξύπνιος όλη την ημέρα».
Η υποτιμητική, κατά κάποιον τρόπο, στάση του ξύπνιου εγκεφάλου προς εκείνον που ονειρεύεται αφήνει παγερά αδιάφορα τα όνειρα μας. Όταν πλέον τα ηνία των εγκεφαλικών νευρώνων περνούν σε αυτά, οι πρωταγωνιστές των ονειρικών μας περιπλανήσεων αγνοούν συνήθως παντελώς την ξύπνια υπόσταση του οικοδεσπότη τους. Συνήθως, γιατί στους περισσότερους ανθρώπους έχει συμβεί να ονειρευτούν ότι για πρώτη φορά καταφέρνουν να πετάξουν, και είναι τότε που ο εγκέφαλος του ονείρου αφήνει να διαφανούν οι απόψεις του για τον εγκέφαλο της ξύπνιας ζωής, με σκέψεις του τύπου: «Τι ηλίθιος που ήμουν τόσο καιρό! Ήταν τόσο απλό τελικά.»
Ναι, ζούμε μια άλλη ζωή μέσα στα όνειρα, αλλά και τα όνειρα έχουν τη δική τους ζωή. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, τη συζήτηση μας αυτή από την κατάσταση του εγκεφάλου που ονειρεύεται. Στη συνέχεια, θα μιλήσουμε για την πόλη και για τους τρόπους με τους οποίους αυτή μπορεί να ψιθυρίζει στα όνειρα μας. Στο τέλος της ενότητας, θα επιχειρήσουμε να περιηγηθούμε στα όνειρα της πόλης – και, ίσως και στις πόλεις του ονείρου.
Καθ' όλη τη διάρκεια της πορείας μας αυτής στο λαβύρινθο των ονείρων, μη ξεχνάτε ότι είναι ο ξύπνιος μας εγκέφαλος που προσπαθεί να κατανοήσει τι του συμβαίνει όταν ονειρεύεται. Κατ' αυτή την έννοια, όλες οι πραγματικές απαντήσεις βρίσκονται στα όνειρα.
|
|
|
